โครงการปลูกหญ้าแฝก

ประวัติความเป็นมา

     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตระหนักถึงความสำคัญ การชะล้างพังทลายของดินเป็นปัญหาที่สำคัญอย่างหนี่งของประเทศมีผลต่อความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน  และความจำเป็นในการป้องกันและแก้ไขปัญหาจึงพระราชทานพระราชดำริให้มีการนำหญ้าแฝกมาใช้ในการ อนุรักษ์ดินและน้ำ เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและปรับปรุงสภาพแวดล้อมให้ดีขี้น เนื่องจากหญ้าแฝกเป็นพืชที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ง่าย มีรากที่ยาว แผ่กระจายลงไปในดินตรง ๆ เป็นแผง และง่ายต่อการรักษา เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน 2534 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริเป็นครั้งแรกให้หน่วยงานต่าง ๆ ทำการศึกษา ทดลอง และดำเนินการปลูกหญ้าแฝก เพื่อเป็นการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและเพื่อประโยชน์อื่น ๆ หน่วยงานทั้งหลายจึงได้รับสนองพระราชดำริตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา โดยมีสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) เป็นผู้ประสานงานพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ให้หน่วยงานต่าง ๆ ดำเนินการศึกษาทดลองเกี่ยวกับหญ้าแฝกมีใจความสรุปได้ว่า
    1. หญ้าแฝกเป็นพืชที่มีระบบรากลึก แผ่กระจายลงไปในดินตรง ๆ เป็นแผงเหมือนกำแพง ช่วยกรองตะกอนดินและรักษาหน้าดินได้ดี จึงควรนำมาศึกษาทดลองปลูก ให้ทดลองปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการพังทลายของดินในพื้นที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาและพื้นที่อื่น ๆ ที่เหมาะสมอย่างกว้างขวาง
    2.ศึกษาทดลองปลูกให้ทดลองปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการพังทลายของดินในพื้นที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาและพื้นที่อื่น ๆ ที่เหมาะสมอย่างกว้างขวาง 
    3. ช่วงระยะเวลาการปลูกที่เหมาะสมสำหรับการปลูกหญ้าแฝกเป็นช่วงตันฤดูฝนหรือช่วงระยะเวลาในฤดูฝน
    4. ปัจจัยที่สำคัญที่สุดที่จะทำให้การปลูกหญ้าแฝกประสบผลสำเร็จได้ผลดีมีอัตราการรอดตายสูง คือ ช่วงระยะเวลาการปลูกที่เหมาะสม ต่อการการปลูกหญ้า

 

วัตถุประสงค์
    1.เพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ
    2.เพื่อป้องกันการกัดเซาะการพังทลายของดิน
    3.เพื่อปรับปรุงสภาพที่เสื่อมโทรม

ประโยชน์ของหญ้าแฝก
      1. ด้านอนุรักษ์ดินและน้ำ
           1.1 ป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน
           1.2แถวหญ้าแฝกช่วยกักเก็บตะกอนดิน
           1.3 ลดความแรงของน้ำที่ไหลบ่า
           1.4 ช่วยกักเก็บน้ำไว้ในดินและพื้นที่ตอนบน
           1.5 ลดการสูญเสียธาตุอาหารพืชจากพื้นที่
      2. ด้านฟื้นฟูและปรับปรุงดิน
           2.1 เพิ่มอินทรียวัตถุแก่ดิน    
           2.2 รักษาความชื้นในดิน
           2.3ช่วยให้ดินมีการระบายน้ำดีขึ้น
           2.4ทำให้ดินโปร่งและระบายอากาศของดินดี
           2.5เพิ่มกิจกรรมของจุลินทรีย์ในดิน
      3. ด้านรักษาสภาพแวดล้อม
           3.1 ช่วยรักษาคุณภาพน้ำและแหล่งน้ำ
           3.2 ดูดซับโลหะหนักจากสภาพแวดล้อม
           3.3 ช่วยในการบำบัดและกรองน้ำเสีย
           3.4 ป้องกันการพังทลายของไหล่ถนน

ประโยชน์เอนกประสงค์อื่น ๆ ของหญ้าแฝก
      1.ปลูกหญ้าแฝกบนคันนา เพื่อให้คันนาคงสภาพอยู่ได้นาน
      2.ปลูกหญ้าแฝกเพื่อใช้ประโยชน์มุงหลังคา ตับหลังคาที่ทำจากหญ้าแฝกสามารถผลิตจำหน่ายได้ ส่วนรากที่มีความหอมนั้นคนไทยรุ่นเก่าเคยนำมาแขวนในตู้เสื้อผ้าทำให้มีกลิ่นหอมและช่วยไล่แมลงที่จะทำลายเสื้อผ้าได้
      3.หญ้าแฝกมีสรรพคุณช่วยขับลมในลำไส้ แก้อาการท้องอืดเฟ้อ และแก้ไข้ได้ ส่วนรากสามารถนำมาสกัดทำน้ำมันที่มีประโยชน์และคุณค่าทางการค้าได้ อาทิเช่น ฝรั่งเศสผลิตน้ำหอมจากรากหญ้าแฝก ชื่อ “Vetiver”